Co jest największą trudnością w napisaniu pracy naukowej? Czym musi się charakteryzować, aby mogła być nazwana opisem postępowania badawczego?
Co jest największą trudnością w napisaniu pracy naukowej? Czym musi się charakteryzować, aby mogła być nazwana opisem postępowania badawczego?
Zdarza się, że studenci, doktoranci, pracownicy naukowi obawiają się, czy będą w stanie znaleźć wszystkie odpowiedzi na nurtujące ich pytania – problemy badawcze. Myślą nawet, że niezbędna jest im pomoc w pisaniu prac, bo nie będą w stanie w prawidłowy sposób przeprowadzić procesu udowodnienia założonej hipotezy. Tworzenie dzieła naukowego musi być niewątpliwie konsekwentne, zaplanowane opierające się na wiedzy, dociekaniach naukowym i prowadzonych nieprzypadkowych badaniach.
Największe wątpliwości dotyczące opisu zarówno płaszczyzny teoretyczno-metodologicznej jak i analityczno-praktycznej pojawiają się na początkowym etapie studiów. Pomoc w pisaniu prac licencjackich tak naprawdę nie jest konieczna, jeśli tylko student podejmie, chociaż najmniejszy trud zapoznania się z metodologią.
Warto zaznaczyć, że ta swego rodzaju nauka o badaniach naukowych, wartości i skuteczności poznawczej, dzieli się w zależności od obszaru jakiego dotyczy. Będzie miała na pewno innych charakter gdy będzie dotyczyć nauk ścisłych. Będzie posiadać inne elementy gdy będzie zajmować się naukami humanistycznymi, przyrodniczymi, czy społecznymi. Przykładowo metodologia związana z ekonomią będzie czerpać ze sposobów rozwiązywania problemów badawczych związanych zarówno z obszarem humanistycznym jak i ścisłym, gdyż ekonomia czerpie z różnego rodzaju nauk.
Metodologia jest również związana z kilkoma pojęciami, takimi jak:
- metoda badawcza,
- technika badawcza,
- narzędzie badawcze.
Metoda badawcza to określony zespół powtarzalnych technik i sposobów badawczych służących do zebrania oraz analizy danych, które pozwolą odpowiedzieć na pytania problemowe, oraz uzasadnić je z określonym stopniem prawdziwości.
Technika badawcza natomiast jest szeregiem wzorów czynności potrzebnych do realizacji określonych zadań badawczych i utrwalonych w postaci metodologicznych dyrektyw porządkujących reguły i zasady ich stosowania
Narzędzie badawcze jest to każda rzecz, przedmiot, środek służący do realizacji techniki badawczej.
Pisanie prac licencjackich powinno rozpocząć się stworzeniem planu postępowania – realizacji procesu badawczego. Musi on zakładać zastosowanie odpowiednich metod, technik, użycie określonych narzędzi, co umożliwi rozwikłanie głównego problemu badawczego. Przykładowo można zastosować najprostsze metody badawcze takie jak:
- analiza,
- synteza
Analiza jest metodą badawczą polegająca na wyodrębnieniu z danej całości jej elementów i badaniu każdego z osobna. W zależności od zastosowanej techniki badawczej możemy ją podzielić na:
- ilościową
- jakościową.
W analizie jakościowej bierze się pod uwagę cechy danego obiektu np. otoczenia podmiotu gospodarczego – otoczenia politycznego, technologicznego, czy kulturowego.
Analizą ilościową może być np. analiza wskaźnikowa stosowania do przeprowadzenia analizy finansowego działalności gospodarczej. Opiera się ona na wyliczeniach na podstawie danych liczbowych zawartych np. w sprawozdaniu finansowym:
- bilansie,
- rachunku zysków i strat,
- rachunku przepływów pieniężnych.
Narzędziami stosowanymi w analizie mogą być np. kwestionariusze analizy, gdzie można wpisać cechy jakościowe określonego obiektu, jak i odpowiednio skonstruowany wskaźniki i drzewo mierników stosowane do analizy przyczynowo - skutkowej.
Synteza jest metodą badawczą, która jest odwrotnością analizy. Polega na łączeniu różnych elementów w całość. Spośród technik badawczych stosowanych podczas syntezy można wymienić:
- kojarzenie przyczynowe,
- kojarzenie numeryczne.
Narzędziem badawczym umożliwiającym zastosowanie technik badawczych związanych z syntezą jest np. arkusz wyników syntezy.
Podsumowując przed przeprowadzeniem postępowania badawczego należy zapoznać się z metodologią związaną z nauką, w której chcemy się specjalizować i z którą mamy zamiar związać naszą przyszłość. Podstawą do zrozumienia metodologii jest poznanie jakie narzędzia i techniki wiążą się z określonymi metodami badawczymi takimi jak np. analogia, indukcja, dedukcja, wywiad, ankieta, obserwacja. Znajomość metodologii będzie dodatkową inspiracją i ułatwieniem do przeprowadzenia dowodzenia naukowego przyjętych hipotez.